«یلدا» شبی به طول‌تمام تاریخ
«یلدا» لغتی سریانی است، به معنای میلاد و تولد. این را دهخدا می‌گوید. ظاهرا همه چیز از ایران و آیین مهر و جشن ظهور میترا آغاز می‌شود که در گردشی تاریخی دوباره به ایران باز گشته است. در قرن سوم و چهارم میلادی که خاخام‌های پیشروی یهودی، پیامبری جدید به نام عیسی‌بن مریم خلق می‌کردند روز تولد او را با اقتباس از ایرانیان گرفته و روز جشن ظهور «میترا» را تولد عیسی شمردند.
مخلص کلام شب یلدا به این دلیل یلدا نامیده می‌شود که «میترا» و «مسیح» در این روز متولد شده‌اند. اما معروفیت این شب در ادبیات به دلیل طولانی‌ترین شب سال بودن است فراق معشوق و گیسوی یار همیشه به این شب موصوف می‌شده است.
اما این، تنها روایتی نیست که از شب یلدا موجود است. شب یلدا، درازترین شب سال است شب «چله».
یلدا یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانیان بوده و هست. در این بلندترین شب سال افراد دور و نزدیک در منزل بزرگ خانواده گرد آمده و با خوردن میوه و آجیل شب را به شادی می‌گذرانند. خوردن هندوانه، خربزه، انار، سیب و به و نیز انواع خشکبار، بخصوص آجیل شیرین و تخمه بو داده شور، در این شب معمول است. در دیرباز یکی دو روز قبل از فرا رسیدن شب چله مردهای جوان خوانچه‌های آراسته میوه را به خانه نامزدهای خود فرستاده، خود به مهمانی خانه عروس می‌رفتند. خانواده دختر نیز لباس و پارچه نبریده به جای آن هدیه می‌فرستادند.
خوانچه، طبق مستطیل شکل چوبی است که روی آن را با سفره قلمکار یا ترمه پوشانده و بر آن ظرف‌های بزرگ میوه را پیچیده در زرورق‌های رنگین و آراسته با گل و نوارهای مواج می‌چیدند. این خوانچه را بر سر گذارده و گاه چند مرد که هر یک خوانچه‌یی بر سر دارند در پی یکدیگر راهی خانه عروس می‌شوند. گرد آمدن شب چله دور کرسی با نقل خاطرات شیرین و خواندن کتاب‌های داستانی تا دیرگاه شب ادامه می‌یابد. در این شب خوردن برف و شیره نیز معمول است.
بنابر یک سنت دیرین، در نخستین روز دی ماه هر سال، پادشاه از تخت شاهی به زیر آمده و با جامه سپید در صحرا بر فرشی سپید جلوس می‌کرده است. دربان‌ها و نگهبانان را مرخص کرده و بارعام می‌داده است.
ادامه مطلب ...
موضوع مطلب : 
